เข้าใจตน

เข้าใจเงื่อนไขและบริบทของตนซึ่งแตกต่างกันตามแต่บุคคล วิเคราะห์ และหาทางออก ซึ่งทางออกอาจไม่จำเป็นหมายหมายถึงวิธีแก้ปัญหา เพราะปัญหาบางอย่างไม่มีทางแก้ แต่มีทางออก คือปล่อยให้ผ่านไปดีกว่า “You’ve gotta let the past be past” ถ้าเรามัวครุ่นคิดแต่อดีต มันก็ไม่เป็นอดีตอีกต่อไป กลับเป็นปัจจุบัน เพราะเรากำลังคิดถึงมันอยู่ในปัจจุบัน

ดังนั้นแล้ว ก็่น่าจะพูดได้เช่นกันว่า “We’ve gotta to let the future be the future” แต่อันนี้ไม่ได้หมายความว่า ไม่มีการวางแผนอนาคต การวางแผนอนาคต จริงๆก็คือการคิดด้วยเหตุและผล บนพื้นฐานของเงื่อนไขในปัจจุบัน ดังนั้นที่ว่าเมื่ออยู่กับปัจจุบันแล้วก็แปลว่าไม่คิดวางแผนการดำเนินชีวิตนั้น จึงเป็นคำกล่าวที่ไม่สมด้วยเหตุผล พุทธศาสนาสอนให้เราอยู่กับปัจจุบัน เพราะการอยู่กับปัจจุบันเป็นการปิดกั้นช่องทางแห่งทุกข์ทางหนึ่ง เพราะความทุกข์ผ่านเข้าสู่จิตของเราด้วยสองช่องทางแห่งอดีต และอนาคตนี้ อดีตนำพาซึ่งความเสียดายกับสิ่งที่เกิดขึ้น ส่วนอนาคตนำพาซึ่งความกังวลกับการดำเนินชีวิตต่อไปกับสภาพที่ไม่เหมือนเดิม ถ้าปิดสองช่องทางนี้ได้ก็เท่ากับหยุดความทุกข์ได้ขณะหนึ่ง

จริงๆ ที่ว่าทุกข์ ต้องแยกระหว่างทุกข์กายกับทุกข์ใจ ถ้ากายมีทุกข์อยู่แล้ว ด้วยสภาพทุพลภาพหรือเจ็บป่วยเป็นต้น ก็ต้องแยกจิตให้ไม่พลอยทุกข์ไปด้วย

23 มิ.ย. 2549  ¶ 5:59 AM